طراحی آشپزخانه
طراحی آشپزخانه در معماری با توجه به تغییر شیوه زندگی مردم اشکال گوناگونی دارد.
از نظر بانوان آشپزخانه به عنوان قلب خانه، بزرگترین و پر رفت و آمد‌ترین بخش هر خانه است.
آشپزخانه فراتر از کابینتهای زیبا و یا لوازم پخت و پز مدرن، امکان یک زندگی شاد و لذت بخش را فراهم می‌کند.
شیوه های زندگی جدید خواسته یا ناخواسته طراحی آشپزخانه های نوین را دچار دگرگونی کرده است .
امروزه طراحی آشپزخانه به جذابترین و هیجان انگیزترین فضا در طراحی دکوراسیون داخلی برای معماران تبدیل شده است.
هنگامی که یک سیستم کابینت برای خانه خود انتخاب می‌کنید، صرف نظر از ابعاد منزلتان، می‌بایست به کارآمدی و راحتی آن دقت کنید.
چون علاوه بر تأمین غذای مورد نیاز، از بودن در آشپزخانه هم لذت ببرید.
اگر مطمئن نیستید که از کجا باید شروع کنید و اطلاع زیادی از طراحی، ویژگیها و سبکهای سیستم آشپزخانه ندارید، با گروه معماری و طراحی دکوراسیون ارج مشهد همراه باشید تا اطلاعات لازم را به شما ارائه دهیم.
عوامل اصلی طراحی کابینت آشپزخانه
در این مقاله ابتدا به معرفی انواع چیدمان و پلانهای آشپزخانه پرداخته و در مقالات بعدی، عوامل دیگر را بررسی خواهیم نمود. پس با ما همراه باشید.
- پلان و چیدمان آشپزخانه
- ارگونومی و ابعاد انسانی
- سبک طراحی کابینت
- مواد و متریال
- رنگ و نور
طراحی آشپزخانه و انواع پلان
شاید طراحی آشپزخانه در معماری بسیار شبیه به پخت یک غذای عالی است که به مواد با کیفیت، مهارت در اجرا و برنامه ریزی دقیق برای زمان و هزینه، نیاز دارد.
در طراحی آشپزخانه در معماری، یا حتی بازسازی آن، قطعاً ما نمی‌توانیم مهمترین بخش تاثیر گذار بر فرآیند طراحی که ابعاد و اندازه فضا است را نادیده بگیریم و صرفاً به چیدمان و یا تهیه لوازم جانبی آن بپردازیم.
مولفة موثرِ طراحی آشپزخانه در معماری مدرن امروزی، بر خلاف خانه‌های سنتی این است که آشپزخانه های امروزی اغلب به صورت باز طراحی میشود.
سبک آشپزخانه، متناسب با ابعاد و کاربری فضا،میزان زمان مورد نیاز برای هر ایستگاه کاری (یخچال، سینک و گاز) به شش مدل استاندارد طراحی می‌شوند.
چیدمان آنها بر اساس مثلث کاری و روابط و دسترسی‌های ارگونومیکی در نظر گرفته میشود که در زیر انواع این چیدمان نشان داده شده است.
مثلث کار در آشپزخانه چیست؟
نخستین عاملی که باید در چیدمان آشپزخانه مد نظر قرار داد، پیش بینی جریان رفت و آمد بین ایستگاه های مختلف کاری در آشپزخانه است.
تا بر اساس آن مثلث کاری را تعریف کرد. این مثلث خطی است فرضی میان سه بخش زیر است.
- محل ذخیره سازی مواد غذایی (یخچال)
- محل شستشو (سینک ظرف شویی)
- محل پخت و پز (گاز)
به طوری که هر کدام از آنها در یکی از رأسهای مثلث قرار بگیرند تا افراد بدون داشتن مانع در سر راهشان بین این سه بخش در حرکت باشند.
در طراحی آشپزخانه در معماری این نحوه طراحی “مثلث کار” گفته میشود :
ویژگی‌های مثلث کار در آشپزخانه
در هنگام طراحی آشپزخانه در معماری باید توجه نمود که فاصله مناسبی میان اجاق گاز و دو رأس دیگر مثلث وجود داشته باشد.
این کار برای جلوگیری از تأثیر گرمایی بر عملکرد یخچال و همچنین لکه های چربی حاصل از پخت و پز بر ظروف شسته شده انجام میشود.
باید در دو طرف اجاق گاز، کابینت کافی وجود داشته باشد تا از سطح آن به‌عنوان میز کار استفاده شود.
همچنین اجاق‌گاز نباید در مجاورت پنجره باشد، چون ممکن است وزش باد باعث خاموشی گاز و آتش‌سوزی شود.
با توجه به رطوبت اطراف سینک بهتر است سینک ظرفشویی در محلی قرار بگیرد که از تابش نور خورشید و جریان هوای آزاد بهره ببرد.
همین‌طور با توجه به استفاده مکرر از سینک ظرفشویی در آشپزخانه، لازم است که کابینت های اطراف سینک ظرفشویی سطح وسیعی داشته باشد.
از آنجایی که یخچال وسیله‌ای است که عموم افراد منزل از آن استفاده می‌کنند، بهتر است در نزدیکی ورودی آشپزخانه قرار گیرد. دقت کنید که فضای کافی برای باز کردن در یخچال و عبور افراد وجود داشته باشد.
اضلاع هر مثلث می بایست بین یک و نیم تا دومتر و هفتاد باشد.
در صورتی که مجموع گامها در مثلث کار خیلی کم باشد، افراد به همدیگر برخورد کرده و موجب شلوغی در کار خواهد شد.
زیاد بودن این فواصل هم سبب خستگی در طول روز و در نهایت موجب طولانی شدن زمان اجرای کار خواهد شد.
این مثلث می‌تواند در انواع مختلف ایجاد شود و نوع آن رابطه مستقیمی با شرایط محیط و در واقع نقشه فضا دارد.
اگر به عوامل دیگری در آشپزخانه ( میز نهارخوری، جزیره، مینی بار، قفسه‌های دکوری و …) نیاز هست باید برای آن برنامه ریزی و طراحی لازمه صورت پذیرد.
انواع پلان و مدل آشپزخانه
در ادامه به معرفی انواع پلان و مدل آشپزخانه خواهیم پرداخت.
آشپزخانه مدل خطی یا تک دیواری
آشپزخانه راهرویی یا موازی که بین دو دیوار روبروی یکدیگر قرار دارد.
در بین آشپزها به جهت دسترسی سریع بین ایستگاه‌های کاری از محبوبیت بالایی برخوردارند.
همچنین به جهت نداشتن کابینتهای کنجی، علاوه بر طراحی راحت، برای خانه‌های کوچک مقرون به صرفه است.
در این مدل حداقل راه روی ما بین دو ردیف کابینت می‌بایست یک متر و بیست متر باشد .
اگر فضای بیشتری بین دو دیوار وجود داشته باشد، با رعایت فاصله این اندازه، از طرفین می‌توان از یک جزیره در حد فاصل بین کابینتهای دو طرف دیوار استفاده کرد.
آشپزخانه مدل ال
با رشد سبکهای طراحی آشپزخانه در معماری مدرن، مدل ال (L) شکل به یکی از مدل‌های پرکاربرد و زیبا در دکوراسیون داخلی تبدیل شده است.
این مدل برای هر فضایی با متراژهای مختلف قابل استفاده است.
در این سیستم که شامل دو دیوار مجاور و عمود بر هم است، مثلث کاری قابل تعریف بوده به طوری که در دیوار بزرگتر دو ایستگاه و در دیوار کوچکتر یک ایستگاه کاری قرار داده میشود.
همچنین اگر فضای کافی ما بین دو دیوار وجود داشته باشد می‌توان از فضای آن برای طرحهای مورد نظر بهره جست.
آشپزخانه مدل یو
سیستم یو شکل که از سه دیوار مجزا برای نصب کابینت تشکیل شده است.
به جهت ایجاد فضای کاربردی در سه 3 دیوار مختلف، امکان چیدمان‌های متفاوتی فراهم میشود.
این مدل هم برای خانه های کوچک و هم بزرگ قابل استفاده بوده و اگر فضای مابین دیوارها زیاد باشد، می‌توان از یک کابینت جزیره‌ای یا میز نهارخوری در وسط یا ورودی به آشپزخانه استفاده کرد به گونه ای که فاصله حرکتی حداقل یک متر و بیست سانت از طرفین جزیره یا میز نهارخوری وجود داشته باشد.
آشپزخانه مدل جزیره‌ای
آشپزخانه های جزیره، معمولاً کاربری های بیشتری همراه با فضا‌های ذخیره سازی به آشپزخانه اضافه می‌کنند که معمولاً یک ایستگاه آن بر روی کابینت دیواری و دو ایستگاه دیگر بر روی جزیره قرار داده میشود یا بالعکس.
به طوری که از 3 جهت آزادی عمل را به کاربر می‌دهد.
این سیستم که مناسب خانه های با متراژ بالا و فضا‌های دسترسی بزرگ است، اغلب مجهز به هود مرکزی، سیستمهای صوتی تصویری، لوازم الکترونیکی پیشرفته و نهارخوری است.
آشپزخانه با پلان جی
این سیستم پلان آشپزخانه (G) چند عملکردی و جادار که فرمی مایل به بسته شدن دارد؛ مناسب خانه‌های بزرگ بوده و فضای زیادی را اشغال می‌کنند.
در طراحی این مدل باید به این نکته دقت شود که جزیره یا میز‌های نهارخوری که معمولاً در قسمت انتهایی و خروجی آشپزخانه قرار می‌گیرند.
نباید مانعی برای ورود و خروج به آشپزخانه ایجاد کرده و حداقل یک متر و بیست سانت فضای رفت آمد در ورودی فراهم باشد.
طراحی آشپزخانه در معماری هنوز هم ایده های جدیدی به دنبال دارد که در مقالات بعد به آن اشاره خواهیم کرد.
