کانسپت در معماری (Concept) به معنا و مفهوم، فکر و تصور کلی است.
کانسپت را میتوان هدف طراحی یک پروژه نامید.
فرق ایده و کانسپت آن است که ایده دسته ای از تمایلات ذهنی است.
ایده با توجه به شرایط حاکم بر پروژه و موقعیت جغرافیایی پروژه و شرایط اقلیم و فرهنگ و آداب و سنن، ما را به سمت طراحی متناسب و کارآمد سوق میدهد.
کانسپت که در فرانسوی به آن Parti pris گفته میشود، در معماری به معنای ایده بزرگ پشت یک طرح است.
کانسپت یک تفکر سازمان بخش است که معمولاً به شکل یک دیاگرام یا یک جمله ارائه میشود.
توسعه کانسپت اغلب اوقات قبل از مراحل دیگر طراحی از جمله توسعه نقشه، مقطع و نما انجام میپذیرد.
در معماری کانسپت برقراری ارتباط بین ذهنیت و عینیت است.
یعنی معمار از کانسپت برای بیان طرح ذهنی خود استفاده میکند.
کانسپت در معماری در واقع مجموع ایده هایی است که از کنار هم قرار گرفتن عناصر مختلف شکل میگیرد.
ویژگی کانسپت در معماری
تصور معمار توسط کانسپت مفهوم پیدا میکند.
ساخت کانسپت در واقع با ارزشترین و با اهمیت ترین بخش از خلاقیت یک معمار است.
در این پروسه بعد از ایده پردازی اولیه در ذهن، معمار با ارائه کانسپت میتواند طرح خود را به همگان نشان داده و ویژگیهای آن را بیان کند.
کانسپت در معماری یعنی زبان ارتباط معماری و نحوه برقراری رابطه معمار با مردم.
معمار برای بیان اندیشه خود و تفکرات درونی خود به متدی برای انتقال به دیگران نیاز دارد.
در حقیقت کانسپت در معماری به معنی طرح اولیه برای بیان طرح ذهنی معمار و طراح است.
انواع کانسپت در معماری
با توجه به خصوصیاتی که در بالا مطرح شد، کانسپت بیان معنای طراحی است و این موضوع که هرکس میتواند از موضوعات برداشتهای آزادی داشته باشد، کانسپتها هم میتوانند دارای معانی زیر باشند:
معنای قیاسی :
کانسپت های قیاسی با نگاه به دیگر چیزها شکل میگیرند.
وقتی میگوییم کانسپت قیاسی به معنی الگو گرفتن از ویژگیهای موجود در سایر طراحیها در حیطه معماری است که میتواند به معماری در طراحی کانسپت کمک کند.
معماری استعاری یا انتزاعی:
شکل انتزاعی از اندیشه هایی دانست که در ذهن هنرمند از معنا و اثر هنری پدید می آید و سرانجام در ساختاری پیشنهادی و به صورتهای بسیار متنوع به نمایش گذاشته شود.
هر طرحی در معماری بدون پشتوانه مفهومی مناسب مانند صدایی است گوش خراش که تنها از قرارگیری چند نت در کنار هم ایجاد شده است و نمی توان آن را موسیقی خواند.
معماری تنها تمرین هنرمندانه سرهم بندی کردن یک پلان از پیش تعیین شده نیست ، بلکه معماری هنر معنا دادن به فضا است که یکی از ابزار آن ایده یا مفاهیم انتزاعی است که به صورت تصاویر و طرح ها نمایانگر میشود.
کانسپت به معنی الهام گرفتن از شی یا رویدادی خاص است برای اشاره به ویژگی بارز آن، یعنی معمار با الهام گرفتن از چیزی و طراحی آن، سعی در القای مفهوم خاصی دارید.
تشبیهی بودن این مفهوم هم به این امر اشاره دارد که:
میتوانید با نزدیک کردن طراحی خود به ویژگی یک شی از معنای آن شکل که در اذهان عامه به صورت پیش فرض وجود دارد کمک بگیرید تا معنای مورد نظر را القا کنید.
مفهوم جوهری:
جوهره در واقع چکیده و متمرکز شده جنبه های مختلف مسائل پیچیده هستند و انعکاس دهنده اندیشه های درونی این جنبه ها هستند.
طراحان برای جستجوی جوهره پروژه و بیان آن در قالب کانسپت روشهای بسیاری دارند.
این جستجو در واقع تلاشی برای رسیدن به ایده هایی است که قسمتهای مختلف یک کانسپت پروژه را به هم می پیوندد و طراح را قادر میسازد بر شرایط موجود مسلط شود. ی
ک راه عملکردی (پراگماتیک) عبارت است از بررسی برنامه و مشخص کردن سلسله مراتب موجود با این فرض که اصلیترین مساله (جوهره) آن است که در این سلسله مراتب در جای نخست باشد.
در نهایت نتیجه چنین آنالیزی میتواند در غالب تحلیلی از برنامه و یا یک دیاگرام گرافیکی ارائه شود.
این مفهوم از کانسپت در معماری با نام نگاه به نیازهای ماورای پروژه شناخته میشود.
به این مفهوم که تنها طراحی بنا و کنار هم قرار دادن مصالح اهمیت ندارد.
بلکه جوهره و روح بنا هم از اهمیت فراوانی در طراحی برخوردار است.
این مفهوم در بحث دکوراسیون داخلی به واسطه اهمیت فضا در تاثیر گذاری بیشتر مورد توجه قرار میگیرد.
ایده ال گرایانه :
در انواع قبلی کانسپتها که در آنها معمار میبایست به درون پروژه و بطن پروژه های مشابه بنگرد تا کانسپت مناسب را پیدا کند.
در این کانسپت خود معمار مفهومی جدید را به درون پروژه میبرد.
اگر این کانسپت او انتخاب صحیحی باشد به خاطر نبوغش مورد تحسین قرار میگیرد.
اگر این چنین نباشد به خاطر این پیش فرض غلط صلاحیت و شایستگی او زیر سوال خواهد رفت.
ایده آل ها در واقع نماینده نهایت اهداف و رویاهای یک معمار هستند.
در این کانسپت صرفا توجه به ایده و ارزش های معمار مورد توجه قرار میگیرد.
معمار می تواند تمام کمالگرایی خود را در طراحی لحاظ و در کانسپت کار اجرایی کند.
سلسله مراتب کانسپت در معماری
در انجام فعالیتهای معماری مهمترین عامل در بهبود نتیجه رعایت توالی مراحل است.
یعنی تمام مراحل باید به ترتیب در جای خود به کار گرفته شوند.
این موضوع در ساخت انواع کانسپت در معماری اهمیت دو چندانی دارد چون انتقال معنی مورد نظر طراح توسط کانسپت ارائه میشود.
تقدم و تاخر در کانسپتها بین 3 عامل خود کانسپت ، ایده و تصور بررسی میشود که ترتیب انجام آنها با توجه به الگوی افزایش پیچیدگی و تناسب عمق فکری عبارت است از :
تصور ، ایده و کانسپت
چگونگی دستیابی به کانسپت
حتما تجربه کرده اید که نمیتوان منتظر بود تا جرقه یه ایده نو در ذهن شکل پذیرد.
گاهی شما نیاز به اتمام کار در زمان مشخص دارید و برای این کار توصیه میشود :
- تمرینات ذهنی خود را همیشه اجرا کنید و بستر فعالیت و انجام فعالیت حرفه ای الهاماتی است که از این تمرینها منتج میشود.
- در نظر داشته باشید که کانسپت در معماری همواره نباید یک مفهوم ایده ال گرایانه یا الهام گرفته شده داشته باشد بلکه سادگی در کنار کیفیت کار شما را کامل میکند.
- توجه کنید که خواسته اول از هز معماری عملکرد بهینه است ، نه عجیب و غریب بودن مفهوم کانسپت.
خلاقیت در کانسپت
تاکید زیاد بر این معانی و ریشه های اصلی بر خلاف یک نگرش فلسفی دیگر درباره خلاقیت در معماری است که اتفاقا در قرن بیست هم طرفداران زیادی داشت.
این نگرش بر پایه این عقیده قرار گرفته که هر معمار باید با خلاقیت و ذهنیت خاص خود به آفرینش بپردازد.
کسانی چون فرانک لوید رایت یا اروسارنین و والتر گروپیوس ( از موسسین با وهاوس) از حامیان این فلسفه بوده اند.
بحث خلاقیت و کانسپتهایی با معنای مفهومی و غنی دو بحث کاملا متفاوت از هم هستند.
طراحی خلاق از ذهنی آماده سرچشمه میگیرد.
ذهنی که همواره در حال تبادل اطلاعات با محیط است و از دریافتهای جدید ابایی ندارد.
ذهنی که در عین حال با آثار بزرگان و تاریخ این رشته آشناست.
بررسی طرحهای جدید و قدیمی و ایرادات آنها را تحلیل میکند و همواره در حال نقد و بررسی است.
این ذهن آماده ارائه طراحیهای خلاقانه با الهام از آثار گذشته یا کاملا به شکل نوآورانه است.
با ما در تماس باشید
